Ouderschap is teamwork - Erik-Jan Verbruggen (Terdege)

Vader en moeder zijn de twee mensen die in het leven van hun kind een onzegbaar grote invloed hebben. Het kind dankt zijn bestaan aan hen. Samen staan ze voor de taak om hun kind te begeleiden in het jarenlange proces van weerloze baby tot een volwassene die op eigen benen kan staan. Deze prachtige maar ook intensieve taak vraagt om twee ouders die een team vormen, die goed samenwerken. Ouderschap is teamwork!

Als man en vrouw samen ouders worden, verandert er veel in hun leven. Hun liefde wordt bekroond met de kinderzegen. Vanaf dat moment is er een kind dat geweldig veel vreugde geeft. Maar dat ook heel van hun tijd en energie in beslag neemt; en dat vele jaren lang. Een kind dat vraagt om twee ouders die samenwerken, die elkaar respecteren, die samen een hecht team vormen. Wat is ervoor nodig om samen een team te vormen? Hieronder volgen zeven bouwstenen die bruikbaar zijn voor goed teamwork tussen ouders.

1. Een goed begin
Psalm 127 wordt vaak aangehaald: 'Zo de Heere het huis niet bouwt, tevergeefs arbeiden deszelfs bouwlieden daaraan'. Een treffende Psalm, die veel te zeggen heeft in de praktijk van de opvoeding. 'Het is tevergeefs dat gijlieden vroeg opstaat, laat opblijft, eet brood der smarten'. Het is alsof de Psalmdichter een inkijkje geeft in een druk gezinsleven. Is het niet herkenbaar: vroeg op, laat erin, zwoegen voor elke dag? De Heere geeft het Zijn beminden als in de slaap. Dat is een ontspannen levenshouding die haaks staat op de jacht die veel gezinnen kenmerkt.
Ouderschap is teamwork. Ouders die een Bijbels 'team' willen vormen gaan steeds terug naar Degene Die hen ouders maakte. De Heere Die hen kinderen toevertrouwde als een 'erfdeel des Heeren' (Psalm 127: 3). Dat kenmerkt het christelijke ouderschap: kinderen opvoeden die niet van jezelf zijn, maar die je opvoedt voor Hem!

2. Een huwelijk waar liefde woont
Het is een bekende uitspraak: 'Het beste dat een vader voor zijn kinderen kan doen is: van hun moeder houden'. Vice versa geldt hetzelfde. Een goed huwelijk is een geweldig fundament voor een gezond gezin. Het komt echter niet zomaar aanwaaien; liefde is een werkwoord. De kinderen in zoín gezin groeien op in een sfeer waar liefde woont, waar ouders graag bij elkaar zijn. Waar wel eens iets misgaat, maar ook ruimte is voor vergeving. Ouders die elkaar liefhebben geven hun kinderen daardoor een geweldige erfenis mee.

3. Tijd en aandacht voor elkaar
In de loop van het leven, en zeker van het gezinsleven, kan het zomaar gebeuren dat de dagen en weken zich aaneenrijgen zonder elkaar nog werkelijk te ontmoeten. Altijd weer zijn er zorgen, taken en verantwoordelijkheden die voorrang behoeven. Zo'n patroon is vaak geen verkeerde opzet. Het gevolg is wel dat de tijd en aandacht voor elkaar erbij inschiet. Ouderschap en het huwelijk vragen om offers, ook qua tijd. Geen tijd betekent meestal geen prioriteit. Zeker in een gezin met opgroeiende kinderen is het nodig dat ouders soms bewust een afspraak maken om even zonder de kinderen samen te zijn.

4. Overleg over de opvoeding

Ouders vormen de 'directie' van hun gezin. Zij moeten een team vormen dat goed samenwerkt. Teamwork vraagt ook om teambuilding: samen overleggen, leren van elkaar, elkaar durven corrigeren, enzovoorts. In elk gezin zijn tal van zaken waarover overleg moet plaatsvinden: de taakverdeling, school, financiën, tijdsindeling, familieaangelegenheden, zorgtaken, vragen met betrekking tot de kinderen. Stuk voor stuk zaken die de moeite waard zin. Door te overleggen smeden ouders samen een hechte eenheid.

5. Vul elkaar aan
Verschillen mogen er zijn! Het is belangrijk dat ouders op een lijn zitten. Dat betekent niet dat ze hetzelfde zijn. Integendeel, man en vrouw zijn vaak juist erg verschillend. Mannen zijn vaak wat rationeler, vrouwen hebben meer 'emotionele voelsprieten'. Doorgaans zijn mannen wat rechtlijniger in hun omgang met de kinderen, vrouwen zoeken meer het overleg. Beide kanten zijn nodig in een gezond gezin. Het uitvergroten van deze verschillen leidt tot onbegrip en conflicten. Ouders die een team vormen respecteren elkaars verschillen en overbruggen deze. Ze vullen elkaar aan en danken de Heere dat Hij in Zijn wijsheid man en vrouw zo verschillend heeft gemaakt.

6. Een duidelijke grens tussen ouders en kinderen
In een gezond gezin zijn er open communicatielijnen: tussen ouders onderling, tussen ouders en kinderen, en tussen de kinderen onderling. Kinderen mogen hun zegje doen. Er wordt naar hen geluisterd. In een gezond gezin zijn de ouders echter gezaghebbend. Zij hebben de leiding. Als ze het onderling oneens zijn bespreken ze dat zonder dat de kinderen daarbij zijn. In een gezin waar gezonde gezagsverhoudingen zijn weten kinderen waar ze aan toe zijn en krijgen ze geen gelegenheid om hun ouders tegen elkaar uit te spelen.

7. Een steunende omgeving
Ouderschap is teamwork. Ouders zijn allereerst verantwoordelijk voor de opvoeding. Maar gelukkig hoeven zij het niet alleen te doen. Ze mogen hun kinderen ook geregeld toevertrouwen aan anderen: aan leerkrachten, familieleden, vrienden, of clubleiders in de kerk. Wat is het geweldig als een gezin zich omringd weet met een gezond sociaal netwerk. De kinderen delen in de rijkdom daarvan. Voor de ouders is een fijne vriendenkring en een goede familieband ook van onschatbare waarde.

Als het anders gaat...
Dit artikel gaat over ouderschap als teamwork. Voor sommige ouders is het pijnlijk om dit te lezen. Omdat ze wel een team wÌllen vormen, maar hun man of vrouw leeft niet meer. Of een echtscheiding scheurde het huwelijk in tweeÎn. Zulke situaties tekenen de gebrokenheid van het leven. Het is een hele taak om alleenstaande ouder te zijn. Alleenstaande ouders hebben – net als gehuwde ouders – ook een ander nodig die voor hen een klankbord vormt. Het is belangrijk dat alleenstaande ouders in hun omgeving iemand zoeken waar ze geregeld zaken uit de opvoeding mee bespreken. Dat is in hun eigen belang én in het belang van de kinderen.


Dit artikel werd geschreven door Erik-Jan Verbruggen, maatschappelijk werker bij De Vluchtheuvel, en verscheen eerder in Terdege.