Ik ben niet alleen en er is iets aan te doen!

Leonie over haar seksverslaving: “Ik ben niet alleen en er is iets aan te doen!”

Bij seksverslaving denken we vaak aan mannen. Iets specifieker misschien aan mannen die dagelijks een groot deel van de dag besteden aan het kijken van porno. Dat ook vrouwen verslaafd kunnen zijn aan seks verwachten we minder snel. En van reformatorische vrouwen eigenlijk niet. Niets is minder waar. Leonie is één van hen. Ze vertelt over haar verslaving en over de hulp die ze kreeg in de vrouwengroep van De Vluchtheuvel.
Leonie Righolt*, nu 30, uit het midden van het land, groeit op in een voor het oog normaal gezin. Ze is de oudste en heeft een zusje en een broertje. Ze bezoekt de plaatselijke reformatorische basisschool, gaat ’s zondags twee keer naar de kerk, volgt trouw de catechisatie en gaat naar de jv. “Ik was heel rustig, bijna verlegen, maar ondertussen kreeg ik alles mee.” En dat is veel, want achter de voordeur is het allesbehalve normaal.

Schijn
Haar moeder heeft psychische problemen, haar broertje gedragsproblemen en het gezin wordt financieel en fysiek bedreigd. Situaties die veel spanning geven in het gezin. De kerkenraad weet maar van een deel van de problemen. “Mijn ouders hielden voor iedereen de schijn op,” vertelt Leonie. “De problemen werden vooral op het gedrag van mijn broertje geschoven.” Ondertussen neemt Leonie als oudste in het gezin veel taken in het huishouden op zich. “Daarnaast was ik vaak de bemiddelaar tussen mijn ouders en mijn broertje. Achteraf gezien rollen die helemaal niet bij mijn leeftijd pasten.”
Als Leonie net in de puberteit is, begint ze haar lichaam te ontdekken. “Ik heb seksuele voorlichting van mijn ouders gehad, maar dat was meer de technische kant. Over de gevoels- of emotionele kant werd niets gezegd en ik zag daarvan ook niets bij mijn ouders. Bij het ontdekken van mijn lichaam merkte ik dat de aanraking van mijn lichaam mij een fijn gevoel gaf, waardoor ik even kon ontsnappen aan de druk, de eenzaamheid en de vernedering die ik thuis ervaarde.”

Dramadag
Leonies geweten zegt haar dat de manier waarop ze zichzelf aanraakt niet hoorde of niet mocht. Als het onderwerp ‘zelfbevrediging’ in een gespreksgroep op een jv-avond ter sprake komt, reageert één van de jongeren alsof het heel normaal is. Hij zegt dat jezelf bevredigen oké is. “Ik vatte dit met beide handen aan als excuus en de rem van de schaamte ging eraf. Ik experimenteerde meer en meer. Als het thuis moeizaam ging en ik me eenzaam of gekwetst voelde, was zelfbevrediging mijn uitlaatklep. Dat was vaak op zondagmiddag, in het loze moment tussen de kerkdiensten. Dat was een dramadag, omdat het een gezinsdag is. Ik verveelde me en er waren spanningen. Een roman wakkerde soms het verlangen al aan. De beelden die ik in tijdschriften en op straat op reclameborden tegenkwam, bleven op mijn netvlies.”
Leonie volgt inmiddels een mbo-opleiding en gaat voor haar stage al op haar zeventiende uit huis. “Toen had ik een computer met internet voor mezelf en kon ik ook prikkelende foto’s en filmpjes opzoeken zonder dat anderen dit merkten.” In die tijd heeft Leonie geen contact met haar familie, maar seks blijft haar ontlading in moeilijke situaties. “Elke keer als het gebeurde, voelde ik me vies en eenzaam. Het beschadigde mijn zelfbeeld.”
 
Geheim
Leonie rondt haar opleiding af en gaat werken. Ze leeft een – voor de buitenwereld – ‘normaal’ leven en vlucht ongeveer twee keer per week in wat ze nu haar verslaving noemt. Die belemmert haar niet in haar functioneren op haar werk. “Maar het belemmerde mij wel om mezelf te zijn in mijn vriendenkring, want je draagt altijd een groot geheim bij je.”
Dat ze afhankelijk is van seksualiteit om zich goed te voelen, realiseert Leonie zich als een vriendin vertelt dat ze deelneemt aan de vrouwengroep seksverslaving. Na dat gesprek voelde Leonie opluchting: “Ik ben niet alleen en er is iets aan te doen!” De openheid van haar vriendin is voor Leonie de aanleiding om hulp te zoeken. Op het intakeformulier vult ze iets in over haar verslaving, maar in overleg met de hulpverlener besluiten ze eerst te werken aan Leonies zelfbeeld. “In die gesprekken kon ik ook mijn thuissituatie een plekje geven en leerde ik om lief voor mezelf te zijn. Dit hielp mij al heel goed en het ging stukken beter met mij. Ik vluchtte ook minder vaak in mijn verslaving.”

Strijd
“Ik moest op het moment komen om de strijd te willen aangaan. Dat kwam toen ik merkte dat ik niet zonder kon en dat ik in moeilijke situaties toch weer terugviel in mijn verslaving. Dat knaagde aan mij.” Het was voor Leonie een hele stap om zich op te geven voor de vrouwengroep. “Er rust zo’n taboe op, nog meer dan bij mannen.” Bij het toeleven naar de eerste ontmoeting groeit de spanning. “Dat viel van me af toen ik de anderen ontmoette. In mijn groep waren het allemaal alleenstaande vrouwen, maar in de andere groepen namen ook getrouwde vrouwen deel. Het feit dat je aan hetzelfde werkt, geeft veiligheid en gelijkheid. Je kunt elkaar helpen en steunen. Je weet wat de valkuilen zijn en kunt elkaar dus een spiegel voorhouden, die confronterend maar helpend is. In de vrouwengroep ga je met lotgenoten de strijd aan. Samen sta je sterk.”
Leonie koos bewust voor De Vluchtheuvel. “Zij hebben veel ervaring op het gebied van relaties en seksualiteit. Belangrijk was voor mij ook dat De Vluchtheuvel christelijk is, juist als het gaat om mijn kijk op seksualiteit. Vanuit mijn thuissituatie heb ik een verwrongen beeld van God en van het geloof. Ik ben gaan inzien dat God mij wil helpen in deze strijd en dat ik in dit gevecht niet zonder Hem kan. Ik vind het nog steeds moeilijk om God te vertrouwen en alles met Hem te delen, maar Hij heeft me wel enorm geholpen. Ook in dat opzicht ben ik dus niet alleen!”

* Leonie heet in werkelijkheid anders.