- Home
- ACT-therapie
ACT-therapie
Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een vorm van gedragstherapie die zich richt op het vergroten van psychologische veerkracht en flexibiliteit. In plaats van gedachten en gevoelens direct te veranderen, leert ACT mensen om deze innerlijke ervaringen te accepteren en toch doelgericht te handelen in overeenstemming met wat voor hen belangrijk is. Het doel is een veerkrachtiger met de gebeurtenissen die in het leven gebeuren om te kunnen gaan.
ACT ontstond in de jaren 90 van de vorige eeuw uit een samenwerking tussen Steven Hayes, Kirk Strosahl en Kelly Wilson. Het combineert elementen uit mindfulness, gedragstherapie en cognitieve processen, maar met een unieke focus: psychologische flexibiliteit. Die flexibiliteit ontstaat wanneer iemand in staat is:
- innerlijke ervaringen te accepteren zonder erover te vechten of er door geremd te worden,
- te blijven handelen naar waarden, ook als gedachten en gevoelens oncomfortabel zijn,
- bewust aanwezig te zijn in het huidige moment.
De zes kernprocessen van ACT
ACT werkt met zes onderling verbonden processen die samen psychologische flexibiliteit bevorderen:
1. Acceptatie (Acceptance)
Het toelaten van onaangename gedachten, gevoelens en sensaties zonder ertegen te vechten. Accepteren betekent ruimte maken in plaats van verwarring, vermijding of verzet.
2. Defusie (Cognitive Defusion)
Gedachten en emoties aannemen als gebeurtenissen in de geest, in plaats van regels die bepalen wat je doet. Technieken helpen om afstand te nemen van automatische gedachten (bijv. “ik ben een mislukkeling” wordt: “de gedachte ‘ik ben een mislukkeling’ is één gedachte die ik op dit moment ervaar”).
3. Contact met het huidige moment
Aandachtige, niet-oordelende aandacht voor wat er nu is: zintuiglijke waarneming, ademhaling, gevoelens en gedachten zonder te verdrinken in het verleden of de toekomst.
4. Zelf als context
Het onderwerp van gedachten en situaties is de waarnemer, de context waarin ervaringen plaatsvinden. Dit helpt bij het onderscheiden van ‘ik’ als de je-maken-ervaring en ‘wat er gebeurt’ in het moment.
5. Waarden
Helder krijgen wat werkelijk belangrijk is in het leven op gebieden zoals relaties, gezondheid, werk. Waarden fungeren als richtingwijzers voor gedrag.
6. Toewijding aan actie
Doelen stellen en in stappen handelen die in lijn liggen met de waarden, zelfs als er angst of ongemak is. Dit omvat het plannen van concrete acties en het doorzetten wanneer het lastig wordt.
Een therapeut helpt bij het oefenen van de zes kernprocessen door middel van: het verhelderen van waarden en het zetten van haalbare, waardengerichte doelen, gedragsmatige oefeningen die stap voor stap leiden tot actie in lijn met de waarden.
ACT kan worden toegepast bij een breed scala aan klachten, van angst en depressie tot chronische pijn, verslaving en andere stress gerelateerde problemen. Het idee is minder vechten tegen symptomen, meer leven naar wat echt belangrijk is, ondanks die symptomen.